فهرست مطالب

نهال و بذر - سال بیست و یکم شماره 4 (زمستان 1384)

نشریه نهال و بذر
سال بیست و یکم شماره 4 (زمستان 1384)

  • تاریخ انتشار: 1384/11/19
  • تعداد عناوین: 10
|
  • فرزاد افشاری*، محمد ترابی، شعبان کیا، سیدطه دادرضایی، صفرعلی صفوی، مهرداد چایچی، حسین کربلایی خیاوی، عبدالکریم ذاکری، سامان بهرامی کمانگر، محمود نصرالهی، مهران پاتپور، شاهپور ابراهیم نژاد صفحات 485-496

    بیماری زنگ قهوه ای (زنگ برگی) گندم یکی از بیماری های بومی در کشور ایران می باشد که تقریبا هر ساله در مناطق غرب، شمال و جنوب کشور ظاهر می شود و خسارت هایی را ایجاد می نماید. میزان خسارت در ارقام حساس و در سال های همه گیری بیماری قابل توجه است. جهت تعیین فاکتورهای بیماریزایی عامل زنگ قهوه ای و تغییرات احتمالی آن ها این بررسی در دوازده منطقه کشور شامل اهواز، دزفول، اسدآباد همدان، مریوان، ممسنی، زرقان، ساری، اردبیل، بروجرد، گرگان، گنبد و مغان با کاشت خزانه های تله (Trap nurseries) طی دو سال زراعی 1381و 1382 انجام شد. خزانه های تله شامل 37 لاین تقریبا آیزوژنیک (Near Isogenic Lines) که عمدتا با استفاده از رقمThatcher تهیه شده اند و هر لاین دارای ژن مقاومت مشخصی (Lr genes) از زنگ قهوه ای هستند و همچنین رقم حساس بولانی به عنوان شاهد بودند. در فاصله بین ارقام مختلف رقم بولانی به عنوان Spreader بیماری کاشته شد. به منظور تعیین تغییرات احتمالی عامل بیماری در سال های مختلف و مناطق مختلف، خزانه ها در شرایط آلودگی طبیعی کاشته شدند. یادداشت برداری برای درصد آلودگی در مرحله ظهور برگ پرچم و زمانی که رقم حساس بالاترین میزان آلودگی را از خود نشان داد، بر اساس مقیاس اصلاح شده کوب (The Modified Cobb’s Scale) و برای تیپ آلودگی از روش رولفز و همکاران استفاده شد. بر اساس نتایج حاصل از دو سال یادداشت برداری برای لاین های دارای ژن های Lr1 ، Lr2a ،Lr2b ،Lr2C ،Lr3 ، Lr3ka ، Lr3bg ،Lr10 ، Lr11 ،Lr12 ،Lr13 ،Lr14a ،Lr14b ،Lr15 ،Lr16 ،Lr17، Lr20 ،Lr21 ، Lr22a ،Lr22b ،Lr23 ،Lr24 ،Lr26 ،Lr30 ،Lr32 ،Lr33 و Lrbحداقل در یک یا چند منطقه بیماریزایی وجود داشت. برای لاین های حاوی ژن های Lr9 ، Lr18 ، Lr19 ، Lr25 ،Lr28 ، Lr29 ، Lr34 ، Lr35 ، Lr36 و Lr37 بیماریزایی مشاهده نشد و در تمامی مناطق مورد بررسی واکنش مقاومت نشان دادند.

    کلیدواژگان: گندم، زنگ قهوه ای، فاکتورهای بیماریزایی، مقاومت
  • حمید عبداللهی*، اسلام مجیدی هروان صفحات 501-513

    بیماری آتشک از معضلات مهم کاشت و پرورش درختان میوه دانه دار در کشور ما و در بیش از 40 کشور جهان می باشد. در بین روش های مبارزه با بیماری استفاده از ارقام مقاوم موثرترین و کم هزینه ترین روش است. در این تحقیق به منظور شناخت منابع مقاومت و انتخاب بهترین والدین جهت اصلاح ارقام مقاوم سیب (Malus domestica Borkh.) به بیماری، همبستگی صفات رویشی و زایشی با صفت مقاومت به آتشک در گروه های مختلف ارقام داخلی، خارجی و تیپ اسپور سیب بررسی شد. ارزیابی مقاومت از طریق آلودگی طبیعی و با استفاده از شاخص های شدت بیماری (Severity)، فراوانی شاخه های آتشک زده و شاخص USDA در طی دو سال طغیان بیماری (1377 و 1378) انجام و همبستگی بالایی بین سه شاخص فوق در هر سه گروه ارقام مشاهده شد. بالاترین نسبت ارقام کاملا مقاوم به ترتیب در گروه سیب های تیپ اسپور (7/66%)، داخلی (5/59%) و خارجی (6/43%) وجود داشت. همچنین میزان فراوانی ارقام کاملا مقاوم در ارقامی که از نواحی شمال شرق کشور منشا گرفته اند تقریبا دو برابر ارقام منشا گرفته از نواحی شمال غرب بود. داده ها بیانگر عدم وجود ارتباط بین صفت زمان باز شدن جوانه های رویشی و مقاومت به بیماری بود، لیکن ارقام موجود در کلاس های حساس تر زود گلده تر از ارقام مقاوم تر بودند. در گروه ارقام داخلی بارزترین صفت وابسته به مقاومت نسبت چوبی شدن شاخساره ها بود و در ارقام خارجی و تیپ اسپور به ترتیب صفات طول میانگره و قدرت رشد درخت بیشترین همبستگی را با مقاومت به آتشک نشان دادند.

    کلیدواژگان: سیب، ارقام، بیماری آتشک، صفات رویشی، صفات زایشی، مقاومت
  • فرزاد جاویدفر*، حسن زینالی، سیروس عبدمیشانی، علی اکبر شاه نجات بوشهری، رضا توکل افشاری صفحات 515-529

    کیفیت روغن کلزا (Brassica napus L.) به وسیله ترکیب اسیدهای چرب آن تعیین می گردد. یکی از مهم ترین برنامه های به نژادی کلزا درحال حاضر افزایش ترکیب اسید اولییک می باشد که منجر به افزایش دوام و عمر روغن می گردد. به منظور شناسایی نشانگرهای مولکولی مرتبط با مقدار اسید اولییک در کلزا از جمعیت دابلد هاپلویید حاصل از تلاقی لاین T099-5318-20 با لاین DH12075 ، نشانگرهای مولکولی RAPD و ISSR و روش تجزیه تفرق توده ای استفاده شد. شش نشانگر مولکولی ارتباط نزدیکی را با مقدار اسید اولییک در کلزا نشان دادند. دو نشانگرRAPD ، UBC 2830 با اثر مثبت و UBC 5381650 با اثر منفی به ترتیب 43 و 34 درصد واریانس فنوتیپی را برای مقادیر اسید اولییک توجیه کردند. به منظور ایجاد نشانگر SCAR ، نشانگرUBC2830 همسانه و توالی یابی شد. بر اساس اطلاعات حاصل از توالی، آغازگرهای اختصاصی طراحی شد. نشانگر SCAR ، یک قطعه اختصاصی با 399 جفت باز پیوسته با اسید اولییک را تکثیر کرد. نشانگرهای شناسایی شده در این تحقیق و نشانگرSCAR می توانند به عنوان ابزار مناسبی جهت گزینش برای مقادیر بالای اسید اولییک مورد استفاده قرار گیرند.

    کلیدواژگان: کلزا، اسید اولئیک، نشانگرمولکولی، ISSR، RAPD، SCAR
  • مجید زمانی*، فهمیده مهریان صفحات 531-545

    به منظور تعیین واکنش تعدادی از ارقام و لاین های برگزیده ذرت نسبت به بیماری لکه برگی، هفده لاین و رقم ذرت در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با دو تکرار در سال 1378 و چهار تکرار در سال 1379 در ایستگاه قراخیل ساری در شرایط مزرعه مورد ارزیابی قرار گرفتند. در این بررسی تک تک بوته ها در دو مرحله 4-3 برگی با سوسپانسیون اسپور قارچ عامل بیماری (Bipolaris maydis) به غلظت Spore/ml 4 10 × 3 با سرنگ به میزان 2- 1 میلی لیتر و یک بار نیز در مرحله 8-6 برگی با رها کردن دانه های سورگوم آغشته به قارچ عامل بیماری به میزان 15-10 دانه آلوده در قیف هر بوته با وسیله بازوکا (Bazooka) مایه زنی شدند. ارزیابی ارقام مختلف در دو مرحله گرده افشانی و دو هفته بعد از آن به عنوان شاخص شدت بیماری (0-100) و هم چنین با استفاده از سیستم امتیاز دهی 0-5 تعیین شد. نتایج حاصل نشان داد که اختلاف معنی داری از نظر حساسیت به بیماری بین لاین ها و هیبریدها وجود دارد و مقاومت هیبریدها از لاین ها بیشتر است. لاین K 3547/212 مقاوم ترین و لاینK 3653/111 حساس ترین لاین ها نسبت به بیماری بودند. در بین ارقام نیز K3547/212 x MO 17 و K SC 604 جزء ارقام مقاوم بودند. سه لاین تجاری K 18, MO17 و K 19 جزء لاین های نیمه مقاوم و لاین B 73 جزء لاین های حساس به بیماری شناسایی شدند.

    کلیدواژگان: ذرت، بیماری لکه برگی، Bipolaris maydis، مقاومت
  • رجب چوکان*، سید افشین مساوات صفحات 547-556

    ده ترکیب حاصل از تلاقی دای آلل پنج لاین محک (Tester) مورد استفاده در برنامه های اصلاح ذرت کشور، برای آزمون تلاقی لاین های جدید ذرت در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در دو تکرار در کرج و گرگان در سال 1383 از نظر عملکرد دانه و برخی صفات مربوطه مورد بررسی قرار گرفتند. براساس تجزیه واریانس مرکب دو منطقه، اختلاف معنی دار بین تلاقی ها از نظر کلیه صفات مورد بررسی وجود داشت. تجزیه دای آلل نشان داد که در کنترل توارث صفات عملکرد دانه، ارتفاع بوته ، تعداد ردیف دانه در بلال، عرض دانه و تعداد دانه در بلال ژن هایی با اثر افزایشی و غیرافزایشی و در توارث صفات طول گل تاجی و طول محور بالایی گل تاجی، طول بلال، تعداد دانه در ردیف بلال و ضخامت دانه فقط ژن هایی با اثر افزایشی نقش دارند. لاین های MO17 و B73 به عنوان بهترین ترکیب شونده از نظر تولید هیبرید و به عنوان محک مناسب برای غربال ژرم پلاسم ذرت و لاین های K1264/1 و KL17/2-5 به عنوان محک های نامناسب در این بررسی شناسایی شدند.

    کلیدواژگان: ذرت، عمل ژن، لاین های محک، ترکیب پذیری عمومی، ترکیب پذیری خصوصی
  • داود صادق زاده اهری*، سید کریم حسینی، طهماسب حسین پور، جبار آلت جعفر بای، غلامرضا خلیل زاده، خشنود علیزاده دیزج صفحات 561-576

    این بررسی به منظور تعیین سازگاری و پایداری عملکرد دانه ارقام و لاین های امید بخش و پیشرفته گندم دوروم دیم، در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی با 20 لاین و به مدت سه سال زراعی (80-1377) در چهار ایستگاه از مناطق گرمسیر و نیمه گرمسیر دیم کشور اجرا شد. در هر سال و در هر منطقه پس از برداشت، تجزیه واریانس ساده برای عملکرد دانه انجام و در پایان سال سوم در هر منطقه تجزیه واریانس مرکب (سه ساله) و در خاتمه تجزیه واریانس مرکب نهایی (سه سال و چهار منطقه) انجام شد. برای تعیین پایداری لاین ها از روش پارامتر تیپ چهار (لین و بینز)، ضریب تغییرات (CV %) عملکرد و نیز روش غیرپارامتری رتبه بندی (Rank) استفاده شد. نتایج حاصل از تجزیه مرکب (سه سال و چهار منطقه) نشان داد که اثر متقابل سال × منطقه × ژنوتیپ بر عملکرد دانه از نظر آماری معنی دار می باشد. بیشترین عملکرد دانه در بین ژنوتیپ های آزمایشی متعلق به لاین شماره 6 (.../Mrb11//Snipe) و معادل با 33/2 تن در هکتار بود و لاین شماره 5 (Mrb11//Snipe/...) با عملکرد دانه 26/2 تن در هکتار در رتبه دوم قرار داشت. نتایج حاصل از تجزیه پایداری به روش لین و بینز نشان داد که، لاین های شماره 16، 18 و 15 دارای کمترین واریانس درون مکانی در بین ژنوتیپ های آزمایشی بوده و کمترین ضریب تغییرات عملکرد، به ترتیب متعلق به لاین های شماره 18، 16 ،15 و6 بود. نتایج حاصل از روش رتبه بندی نشان داد که لاین های شماره 6 و 5 کمترین(R بار) و لاین های شماره 17 و 7 حداقل انحراف معیار رتبه را در بین ژنوتیپ های آزمایشی به خود اختصاص دادند. جمع بندی نتایج حاصل از این بررسی نشان می دهد که دو لاین شماره 6 و 5 از عملکرد بالاتر و پایدارتری نسبت به سایر لاین ها برخوردار بوده و کاشت آن ها در مناطق گرمسیر و نیمه گرمسیر دیم توصیه می شود.

    کلیدواژگان: گندم دوروم، عملکرد دانه، پایداری، پارامتر لین و بینز، روش رتبه بندی
  • محمدجواد کرمی* صفحات 577-596
    در سال های 1372 تا 1374 و 1376 تا 1379 ارقام انگور استان کردستان مورد مطالعه قرار گرفتند و با استفاده از دیسکریپتور پیشنهادی سازمان بین المللی ذخایر توارثی گیاهی (IBPGR) در مراحل مختلف رشد، هنگام شکفتن جوانه، زمان شکوفه، زمان رسیدن محصول، زمان برداشت محصول، و مرحله خواب بوته های مو، کارهای مطالعاتی مربوط به شناسایی بیش از 100 صفت بر روی اندام های مختلف ارقام انگور کردستان انجام شد. در نهایت تعداد 59 رقم انگور شناسایی شد که 17 رقم از این ارقام به صورت دیم بودند. نتایج مطالعات نشان داد که همه ارقام انگور دیم در این استان دانه دار، رنگ میوه آن ها آبی سیاه (7رقم)، قرمز (6 رقم) و سفید (4 رقم)، بود. رقم دوریوی دارای گل های ماده و بقیه ارقام دارای گل های هرمافرودیت بودند. رقم خوشناو با 57 سانتی مترمربع سطح برگ و رقم جبلی با 147 سانتی مترمربع سطح برگ به ترتیب کمترین و بیشترین سطح برگ را داشتند. مقدار مواد جامد میوه از 5/16 درصد (رقم شارباژیر) تا 23درصد (رقم ساهانی)، متغیر بود. دندروگرام مربوط به گروه بندی ارقام تعداد هشت گروه مشابه را نشان داد، هم چنین این دندروگرام نشان داد که ارقام خوشناو و سیاوه تا 80 درصد تشابه داشتند. این مقدار تشابه، فرضیه یکی بودن این دو رقم که حدود 90 درصد تاکستان های دیم استان را تشکیل می دهند را تقویت می کند. در نهایت ارقام ساهانی و سرقوله به دلیل داشتن میوه های درشت و خوشرنگ و ارقام خوشناو و سیاوه به دلیل داشتن خصوصیات ویژه از قبیل عملکرد زیاد. بزرگی خوشه، کیفیت بالای میوه و سازگاری به شرایط دیم و کم آبی معرفی واستفاده از آن ها به عنوان ارقام برتردر برنامه های به نژادی، به زراعی و توسعه تاکستان های دیم توصیه می شود.
    کلیدواژگان: انگور (Vitis vinifera L.)، موکاری دیم، ارقام انگور، کردستان
  • احمد موسی پورگرجی*، مسعود شیدائی، پریچهر احمدیان تهرانی، حسین میرزایی ندوشن صفحات 601-616

    گونه های یونجه های یک ساله از لگوم های علوفه ای مهم در منطقه غرب کشور می باشند ولی گزارش های کاریوتیپی درباره این گونه ها بسیار محدود می باشد. به منظور بررسی ژرم پلاسم این گونه ها که در بانک ژن گیاهان مرتعی موجود می باشند مطالعات کاریوتیپی انجام شد. در بررسی های انجام شده جزییات کاریوتیپی اعم از طول کل کروموزوم، طول بازوی بزرگ، طول بازوی کوچک و نسبت بازوی بزرگ به بازوی کوچک اندازه گیری و ایدیوگرام آن رسم گردید. در بررسی های کاریوتیپی تنها گونه Medicago rigidula دارای 2n=2x=14 کروموزوم بود و گونه های (M. minima 316 ،M. polymorpha 612 ،M. orbicularis 449 ،M. radiata 29 ،M. radiata 588 ،M. trancatulla 1146 ، tiralis 1038 وM. polymorpha 1123 همگی دارای 2n=2x = 16 کروموزوم بودند. در میان جمعیت هایی که دارای 2n = 2x =14 کروموزوم بودند گونهM. rigidula 1126 دارای بیشترین طول کل کروموزوم و گونه M. rigidula 454 دارای کمترین طول کل کروموزوم بودند. گونه های M. littoralis 1038 و M. minima 316 که دارای 2x=16 کروموزوم می باشند به ترتیب دارای بیشترین و کمترین طول کل کروموزوم بودند. میانگین طول کل کروموزوم و میانگین طول کروموزوم در اکثر گونه های خارجی بیشتر از گونه ها و ارقام بومی ایرانی بود. گونه ها و ارقامی که دارای اندازه کاریوتیپی بزرگ تر بودند اندازه بذر آن ها نیز بزرگ تر بود. در بین گونه ها و ارقام مورد بررسی تنها در دو گونه M. littoralis وM. polymorpha کروموزوم های B مشاهده شد. ارقام 1126، 606 و 1199 از گونه M. rigidula و 1123 و 612 از گونه M. polymorpha و رقم 588 از گونه M. radiata دارای کروموزوم های ماهواره دار بودند. نتایج حاصل از تجزیه خوشه ای نشان داد که ارقام و گونه هایی که دارای اندازه کاریوتیپی مشابه و از نظر میانگین طول کروموزوم اختلاف معنی داری ندارند، دارای پراکنش و سازگاری یکسان بوده در یک گروه در کنار هم قرارگرفتند در روش آماری تجزیه به عامل ها، کروموزوم های شماره 5، 6 و 7 در جمعیت هایی که دارای 2x=14 کروموزوم بودند و کروموزوم های شماره 2، 5 و 7 درگونه ها و ارقامی که دارای 2x=16 کروموزوم بودند بیشترین تغییرات ساختمانی را نشان دادند. به منظور تعیین میزان تقارن کاریوتیپی ارقام و گونه های مختلف، آماره های ضریب تغییرات (CV) و درصد کل فرم (T.F%) محاسبه شدند. نتایج حاصل از آماره ضریب تغییرات نشان داد گونهM. polymorpha 612 دارای بیشترین تغییرات بین کروموزومی و M. rigidula 1128 دارای کمترین تغییرات بین کروموزومی بودند. از نظر آماره TF، گونهM. minima 316 دارای متقارن ترین کاریوتیپ و رقم1126 از گونه M. rigidula دارای نامتقارن ترین کاریوتیپ بودند.

    کلیدواژگان: یونجه، تنوع ژنتیکی، سیتوژنتیک، کروموزوم
  • وفا مردوخی*، محمد ترابی، مهران پاتپور صفحات 617-629

    در سال های زراعی 1379 تا 1383 واکنش 50 رقم تجاری گندم نسبت به بیماری سیاهک پنهان معمولی گندم (Tilletia laevis) در کرج بررسی گردید (سال 1379 تعداد ده رقم و تکرار آزمایش در سال 1380، سال 1381 تعداد بیست رقم و تکرار در سال 1382 و سال 1382 تعداد بیست رقم دیگر و تکرار در سال 1383 (بدون احتساب شاهد). آزمایش به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار و با آلودگی مصنوعی بذر به میزان 005/0 وزنی با اسپور نژاد L-10 قارچ عامل بیماری اجرا شد. میانگین درصد سنبله های آلوده هر رقم محاسبه گردید و از نظر عکس العمل به بیماری گروه بندی شدند. در سال 1379و1380 رقم هیرمند با میانگین 08/0% کمترین آلودگی را داشت و رقم بولانی (شاهد) با آلودگی 8/59% حساس ترین رقم بود . در آزمایش سال های 1381 و 1382 ارقام زرین بدون آلودگی، الوند با 3/0%، پیشتاز 3/1%، آزادی 5/1% و سایسون 8/1% آلودگی مقاومت نشان دادند. در آزمایش سال های 1382 و 1383 ارقام کرج 3، بیات و آریا به ترتیب با 3/0 % ، 3/0 % و 5/1 % آلودگی مقاوم تعیین شدند. در میان ارقام گندم آبی تعداد ارقام مقاوم به بیماری سیاهک پنهان بسیار اندک می باشد لذا ارقام هیرمند، زرین، الوند، پیشتاز،کرج 3، بیات و آریا که به عنوان ارقام پر محصول و با صفات مطلوب زراعی در ایران معرفی شده اند می توانند به عنوان ارقام مقاوم در اقلیم های مناسب کاشته شده و یا به عنوان منابع با ارزش مقاومت برای اصلاح ارقام از نظر مقاومت به سیاهک پنهان مورد استفاده قرار گیرند.

    کلیدواژگان: گندم، ارقام تجاری، سیاهک پنهان، Tilletia laevis، مقاومت
  • اسدالله معتمد* صفحات 631-634

    با تولید سالانه بیش از ده میلیون تن گندم بالاترین پروتئین گیاهی که بالغ بر یک میلیون تن است در کشور فراهم می گردد، در نتیجه بالغ بر 45% کالری مورد نیاز مردم کشورمان از گندم تامین می شود. با توجه به اهمیت گندم در تغذیه انسان لازم است همراه با افزایش عملکرد کمی در بالابردن کیفیت گندم هم اقداماتی انجام شود (ملکوتی، 1379). میانگین حد بحرانی آهن 75/4، روی 77/0 و منگنز را 6/4 پی پی ام می باشد. بر پایه این حدود بحرانی مشخص شد که 37% از اراضی کشت گندم آبی از کمبود آهن و 40% از کمبود روی و 25% از کمبود منگنز شدیدا رنج می برد.

|
  • F. Afshari *, M. Torabi, S. Kia, S.T. Dadrezaei, S. A. Safavi, M. Chaichi, H. Karbalaei Khiavi, A. Zakeri, S. Bahrami Kamangar, M. Nasrollahi, M. Patpour, S. Ebrahimnejad Pages 485-496

    Leaf (brown) rust, caused in wheat by the fungus Puccinia triticina is an important disease in north, west and south of Iran. Leaf rust is an endemic disease in Iran, which apperas in many parts of the country annually. Use of resistant cultivar is the best way to control this disease. To find resistant sources to the pathogen and use in the breeding program, it is necessary to determine virulence factors of the pathogen. In the present study, 12 locations were allocated in different parts of Iran to study virulence factors of the pathogen in trap nurseries with 37 leaf rust near isogeneic lines and a susceptible cultivar Bolani. Each line was sown in two rows of 1 meter length. The nurseries were maintained under natural infection of the pathogen. Reaction of each line was recorded at the time when infection on the susceptible control was at the maximum level, and presence of virulence for different resistance genes was determind. Results indicated presence of virulence for genes Lr1, Lr2b, Lr2c, Lr3, Lr3ka, Lr3bg, Lr10, Lr11, Lr12, Lr13, Lr14a, Lr14b, Lr15, Lr16, Lr17, Lr20, Lr21, Lr22a, Lr22b, Lr23, Lr24, Lr26, Lr30, Lr32, Lr33 and Lrb. No virulence was detected for Lr9, Lr18, Lr19, Lr25, Lr28, Lr29, Lr34, Lr35, Lr36 and Lr37 genes. Use of these genes with combination of adult plant resistance genes is expectd to be a useful method to control of leaf rust disease.

    Keywords: Wheat, Leaf rust, Virulence Factors, resistance
  • - H. Abdollahi *, - E. Majidi Heravan Pages 501-513

     Fire blight is the most important disease of pome fruits in Iran, as well as in more than 40 other countries. Using the resistant cultivars is the most effective and economic method to decrease damages of the disease. To find resistant cultivars for subsequent use at the breeding programs, correlation between fire blight resistance and different vegetative and reproductive traits were evaluated in the local, foreign and spur type apple cultivars. Evaluation of resistance was carried out by natural infection through using the severity ( IS), percentage of infected shoots ( IINF) and USDA (IUSDA) indices during two epidemic years (1998-1999). The highest frequency of resistant cultivars was observed in spur type (66.7%), local (59.5%) and foreign (43.6%) cultivars, respectively. In addition, the frequency of resistance, in the local cultivars originated from North East region of Iran was approximately twice of those originated from North West regions. The results did not show any correlation between time of vegetative bud burst and resistance to the disease, but more susceptible cultivars intended to flower earlier than the resistant ones. In the local apple cultivars, percentage of shoot lignification had a high correlation with fire blight resistance, while in the foreign and spur type cultivars, the internode length and tree vigor, respectively had the highest correlation with the fire blight resistance.

    Keywords: Apple, Cultivars, fire blight disease, Vegetative traits, Reproductive traits, resistance
  • F. Javidfar *, H. Zeinali, C. Abdmishani, A. A. Shahnejat Bushehri, R. Tavakol Afshari Pages 515-529

    Oilseed rape (Brassica napus L.) is one of the world ’ s main sources of vegetable oil. The quality of the oil derived from oilseed rape is determined by its fatty acid composition. Breeding oilseed rape for enhanced oleic acid is one of the most important breeding programs that increases oil shelf life. In order to identify molecular markers associated with high oleic acid, a doubled haploid population derived from a cross between the lines T099-5318-20 and DH12075, RAPD and ISSR markers and bulked segregant analysis method were used. Six markers were found to be associated with oleic acid. The markers UBC 2830 and UBC 5381650 accounted 43% and 34% of genetic variation for oleic acid, respectively. In order to make SCAR marker, UBC 2830 was cloned and sequenced. From sequenced information, specific primers were designed. SCAR marker produced a 399 bp fragment linked to oleic acid. The markers identified in this study and the SCAR marker should be useful tools for the selection of high oleic acid genotypes in oilseed rape breeding programs.

    Keywords: Oilseed rape, Oleic acid, molecular marker, RAPD, ISSR, SCAR
  • M. Zamani *, F. Mehriyan Pages 531-545

    In order to determine the reaction of some selected maize lines and cultivars to s outhern corn leaf blight (SCLB), 17 lines and cultivars were evaluated in RCBD with 2 and 4 replications in 1999 and 2000, respectively at Gharakhil Reserech Station. In this study, each plant was inoculated at 3-4 leaf stage with a suspension of spore (C= 3 x 104 spore/ml) by syringe and once again at 6-8 leaf stage with infected sorghum seeds (10-15 kernel/whorl) by Bazooka. The percentage of infected area on the leaves of different cultivars were scored two times by 0-5 and 0-100 scales, as disease severity index, at anthesis and two weeks after on. Results showed a significant difference among lines and cultivars to SCLB. Hybrids showed to be more resistant than lines. Meanwhile, line K3547/212 was highly resistant and K3653/111 highly susceptible. Among cultivars, K3547/212 MO17 and K SC 604 were highly resistant. Commercial lines, MO 17, K18 and K19 were moderately resistant and B73 susceptible.

    Keywords: Maize. leaf blight. Bipolaris maydis. resistance
  • R. Choukan *, S. A. Mosavat Pages 547-556

     Ten diallel combinations of five maize tester lines were evaluated for grain yield and some related traits using randomized complete block design with two replications in Karaj and Gorgan during year 2004. Combined analysis of variance over two locations revealed significant differences among crosses for all the traits. Diallel analysis indicated presence of additive and non-additive gene action for grain yield, plant height, ear row number, kernel width and number of kernels per ear, as well as, additive effects for tassel length and tassel main axis length above the branches, ear length, kernel number per ear row and kernel thickness. MO17 and B73 were identified as efficient testers in screening maize germplasm, and K1264/1 and KL17/2-5 as non-efficient ones. 

    Keywords: Maize, gene action, tester lines, General combining ability, Specific combining ability, additive effects, non-additive effects
  • - D. Sadeghzadeh Ahari *, - S. K. Hosain Pages 561-576

      In order to study the adaptability and yield stability of rainfed durum wheat promising lines, an experiment was conducted with 20 genotypes in RCBD during three cropping seasons (1998-2001) in four warm and semi-warm stations in Iran. Simple ANOVA and combined analysis of variance for three years in each location and combined analysis of variance for three years and four locations were implemented. Lin and Binns parameter, coefficient of variation of grain yield and rank method were used for determination of stable lines. Results of combined ANOVA (three years four locations) showed that interaction effect of year location genotype was significant. The highest grain yield was belonged to line no. 6 ( Mrb11//Sinpe/Magh/…) with 2.33 tha-1 and line no. 5 (Mrb11//Sinpe/Magh/…) with 2.26 tha-1. Results of stability analysis with Lin and Binns method showed that lines no. 16, 18 and 15 had the lowest inside location variance for grain yield and the lowest grain yield coefficient of variation was belonged to lines no. 18, 16 ,15 and 6, respectively. The results of rank method showed that lines no. 6 and 5 had the lowest and lines no. 17 and 7 had the lowest SDR among the experimental lines. Based on the results, lines no. 6 and 5 had the highest grain yield and yield stability, therefore can be recommended for warm and semi-warm dryland regions. 

    Keywords: Durum wheat, Grain yield, Stability, Lin, Binns parameter, rank method
  • - M. J. Karami * Pages 577-596
    The local grape cultivars of Kurdistan province were studied From 1993 to 1995 and 1997 to 2001. In different stages of plant growth such as bud break, fruit maturity, fruit harvesting and rest of grapevines, about 100 characters on different parts of plant were recorded using IBPGR (International Board for Plant Genetic Resources) descriptor. As a result, 59 cultivars were identified, 17 cvs. were grown in non-irrigated condition. All non-irrigated grapes grown in Kurdistsn were seeded grape, color of berries were black blue (7 cvs.), red (6 cvs.) and white (4 cvs.). Sex of flower in all cultivars was hermaphrodite except in Dovreevy cv. that flower was female with descending stamens. Minimum leaf area (57cm2) and maximum leaf area (147cm2) were belong to Khoshnav and Jabbali cultivars, respectively.Total soluable solide (TSS) was variable, from 16/5% in Sharbager cv. to 23.0% in Sahani cv. According to cluster analysis, similarity level of Khoshnave and Siavah cultivars was 80%. This results support a theory that Khoshnav and Siavah cultivars are one cultivar. Finally, with regard to desired characteristics, some cultivars such as Sahani and Sarghoolah, due to large berries with attractive color, and Khoshnav and Siavah due to high yielding, large clusters and adaptation to water stress condition, are introduced as superior cvs. for using in grape breeding programs and development of non-irrigated vineyards.
    Keywords: Grape cultivars, Vitis vinifera L, non-irrigated viticulture, Kurdistan
  • - A. Mousapour Gorji *, - M. Sheidai, - P. Ahmadian Tehrani, - H. Mirzaie Nodoshan Pages 601-616

     Annual species of Medicago are important pasture legumes in western parts of Iran. Due to limited karyotypic reports on annual Medicago species, the present study was conducted on accessions available in gene bank of Iran. Total length of chromosomes, size of long and short arms and their ratio were the basis for karyological measurement. Karyotypic studies showed that M. radiata 29 , M. radiata 588, M. minima 316, M. polymorpha 1123, M. orbicularis 449, M . li tiralis 1038, M. trancatulla 1146 and M. polymorpha 612, carried 2n=2x=16 chromosomes and Medicago rigidula 2n=2x=14 chromosomes. Among species with 2n=2x=14, M. rigidula 1126 had the highest total chromosomal length and M. rigidula 454 the least total length. Species M. littoralis 1038 and M. minima 316 both with 2n=2x=16, had the highest and the lowest total chromosomal length, respectively. Total chromosome length and mean of chromosome length in most of exotic species were more than those of landraces. Species and varieties with larger karyotype had larger seed size. B chromosome found only in the M. littoralis and M. polymorpha species. Satellite chromosome observed in varieties 606, 1126 and 1199 of M. rigidula, 1123 and 612 of M. polymorpha and M. radiata 588. Resultes of cluster analysis revealed that varieties and species with similar karyotypice size and mean chromosomal length, did not show any significant differences, hence they were located in one group. Factor analysis revealed that chromosomes number 5, 6, 7 (2x=14) and 7, 5, 2 (2x=16) showed maximum structural change among accessions. Karyotype symmetry were determined by using coefficient of variation (CV) and total form percentage (%TF). Resultes of CV showed that the most of variation between chromosomes belongs to M. polymorpha 612 and the least of variation between chromosom es belongs to M. rigidula 1128. According to TF, M. minima 316 had the most karyotype symmetry and M. rigidula 1126 showed the least karyotype symmetry. 

    Keywords: Alfalfa, Genetic variation, cytogenetic, Chromosome
  • V. Mardoukhi *, M. Torabi, M. Patpour Pages 617-629

    Reactions of fifty commercial wheat cultivars were evaluated aginst common bunt in Karaj during 2000-2004 (ten cultivars in 2000 and 2001, twenty cultivars in 2002 and 2003, and twenty other cultivars in 2003 and 2004 together with a susceptible check). All three experiments were carried out in randomized complet block design with three replications. Race L-10 of Tilletia laevis was used for artificially inoculation of seed before planting. Combined analysis of variance on mean percentage of infected heads showed significant differences between years and cultivars in all experiments. In 2000 and 2001 cultivar Hyrmand with 0.08% and Bolani with 59.8% infected heads showed high levels of resistance and susceptibility, respectively. In 2002 and 2003, cultivars Zarrin with 0%, Alvand with 0.3%, Pishtaz with 1. 3%, Azadi with 1.5% and Soisson with 1.8% infected heads were assessed as resistant cultivars.In 2003 and 2004, cultivars Karaj 3, Bayat, and Aria with 0.3%, 0.3% and 1.5% infected heads were resistant. As sources of resistance to common bunt in irrigated wheat cultivars are rare in the world, resistant cultivars found in the present study are very suitable for cultivation in infected areas or to be used as sources of resistance in breeding programs.

    Keywords: Wheat, Commercial Cultivars, common bunt, Tilletia laevis, resistance
  • - A.A. Motamed * Pages 631-634

    An experiment was conducted in the experimental field of Seed and Plant Improvement Institute in Karaj for three consecutive cropping seasons, 2001-2003, to study the effects of eight different fertilizer treatments including some microelements on grain yield and protein content of a bread wheat cultivar Pishtaz. The experiment was in a RCBD with three replications.Eight fertilizer treatments were: NPK (control), NPK-An, NPK-Fe, NPK-Mn, NPK-Zn, NPK-Fe-Mn, NPK-Mn-Fe, NPK-Mn-Zn and NPK-Fe-Mn-Zn. To provide the experimental treatments, 10 kgh-a Secostrin 138, 40 kgha-1 Sulphate of Zinc, and 30 kgha-1 Sulphate of magnesium were added to NPK. Based on the results, the highest grain yield was obtained from the NPK-Fe-Mn-Zn treatment with a yield increase of 900 kgha-1 comparing with the check treatment (NPK). Other treatments with different microelements also caused increase in yield. Protein contents of grains obtained from the treatments containing Zn + Mn, Zn and Mn increased by 5.2, 4 and 3.2 percent, respectively.

    Keywords: Bread wheat, cv. Pishtaz, Grain yield, Protein content, effect of microelements